पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से हरि शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

हरि   संज्ञा

१. संज्ञा / सजीव / जन्तु / पौराणिक जीव

अर्थ : हिन्दुओं के एक प्रमुख देवता जो सृष्टि का पालन करने वाले माने जाते हैं।

उदाहरण : राम और कृष्ण विष्णु के ही अवतार हैं।

पर्यायवाची : अंबरीष, अक्षर, अच्युत, अनीश, अन्नाद, अब्धिशय, अब्धिशयन, अमरप्रभु, अमृतवपु, अम्बरीष, अरविंद नयन, अरविन्द नयन, अरुण-ज्योति, अरुणज्योति, असुरारि, इंदिरा रमण, कमलनयन, कमलनाभ, कमलनाभि, कमलापति, कमलेश, कमलेश्वर, कुंडली, कुण्डली, केशव, कैटभारि, खगासन, खरारि, खरारी, गजाधर, गरुड़गामी, गरुड़ध्वज, चक्रधर, चक्रपाणि, चक्रेश्वर, चिरंजीव, जगदीश, जगदीश्वर, जगद्योनि, जगन्, जनार्दन, जनेश्वर, डाकोर, त्रिलोकीनाथ, त्रिलोकेश, त्रिविक्रम, दम, दामोदर, देवाधिदेव, देवेश्वर, धंवी, धन्वी, धातृ, धाम, नारायण, पद्म-नाभ, पद्मनाभ, पुंडरीकाक्ष, फणितल्पग, बाणारि, बैकुंठनाथ, मधुसूदन, महाक्ष, महागर्भ, महानारायण, महाभाग, महेंद्र, महेन्द्र, माधव, माल, रत्ननाभ, रमाकांत, रमाकान्त, रमाधव, रमानाथ, रमानिवास, रमापति, रमारमण, रमेश, लक्ष्मीकांत, लक्ष्मीकान्त, लक्ष्मीपति, वंश, वर्द्धमान, वर्धमान, वसुधाधर, वारुणीश, वासु, विधु, विभु, विश्वंभर, विश्वकाय, विश्वगर्भ, विश्वधर, विश्वनाभ, विश्वप्रबोध, विश्वबाहु, विश्वम्भर, विष्णु, वीरबाहु, वैकुंठनाथ, व्यंकटेश्वर, शतानंद, शतानन्द, शारंगपाणि, शारंगपानि, शिखंडी, शिखण्डी, शुद्धोदनि, शून्य, शेषशायी, श्रीकांत, श्रीकान्त, श्रीनाथ, श्रीनिवास, श्रीपति, श्रीरमण, श्रीश, सत्य-नारायण, सत्यनारायण, सर्व, सर्वेश्वर, सहस्रचरण, सहस्रचित्त, सहस्रजित्, सारंगपाणि, सुप्रसाद, सुरेश, स्वर्णबिंदु, स्वर्णबिन्दु, हिरण्यकेश, हिरण्यगर्भ, हृषिकेश, हृषीकेश

The sustainer. A Hindu divinity worshipped as the preserver of worlds.

vishnu

സൃഷ്ടിയുടെ പരിപാലനം ചെയ്യുന്ന ഹിന്ദു ദേവത

രാമനും കൃഷ്ണനും വിഷ്ണുവിന്റെ തന്നെ അവതാരങ്ങള്‍ ആകുന്നു
കമലാപതി, കേശവന്‍, ചക്രപാണി, ജിഷ്ണു, മാധവന്‍, വിഷ്ണു, ശാര്ങംഗധരന്‍, ശ്രീനിവാസന്‍, ഹരി
२. संज्ञा / व्यक्तिवाचक संज्ञा
    संज्ञा / सजीव / जन्तु / पौराणिक जीव

अर्थ : यदुवंशी वसुदेव के पुत्र जो विष्णु के मुख्य अवतारों में से एक हैं।

उदाहरण : सूरदास कृष्ण के परम भक्त थे।

पर्यायवाची : अच्युत, अनंत-जित्, अनंतजित्, अनन्त-जित्, अनन्तजित्, अरिकेशी, अहिजित, कंसारि, कन्हैया, कमलनयन, कान्हा, कामपाल, कालियमर्दन, किशन, कुंजबिहारी, कृष्ण, कृष्णचंद्र, केशव, खरारि, खरारी, गरुड़गामी, गिरधर, गिरधारी, गिरिधर, गिरिधारी, गुपाल, गोपाल, गोपीश, गोपेश, गोविंद, गोविंदा, गोविन्द, गोविन्दा, घनश्याम, तुंगीश, दामोदर, द्वारकाधीश, द्वारकानाथ, द्वारकेश, द्वारिकाधीश, द्वारिकानाथ, नंदकिशोर, नंदकुँवर, नंदकुमार, नंदनंदन, नंदलाल, नटराज, नन्दकिशोर, नन्दकुँवर, नन्दकुमार, नन्दनन्दन, नन्दलाल, नरनारायण, नवलकिशोर, पीतवास, पूतनारि, पूतनासूदन, बकवैरी, बनवारी, बलबीर, ब्रजबिहारी, मंजुकेशी, मधुसूदन, मनमोहन, माधव, मुकुंद, मुकुन्द, मुरली मोहन, मुरलीधर, मुरलीवाला, मुरारी, मोहन, यवनारि, यादवेंद्र, यादवेन्द्र, योगीश, योगीश्वर, योगेश, योगेश्वर, राधारमण, रासबिहारी, वंशीधर, वंशीधारी, वनमाली, वासुदेव, विट्ठलदेव, विपिन विहारी, विश्वपति, वृषदर्भ, वृषनाशन, वृष्णि, वृष्णिक-गर्भ, वेदबाहु, वेदाध्यक्ष, शकटहा, शकटारि, शतानंद, शतानन्द, शवकृत, शिखंडी, शिखण्डी, श्याम, श्रीकृष्ण, सोमेश, सोमेश्वर, हृषीकेश

8th and most important avatar of Vishnu. Incarnated as a handsome young man playing a flute.

krishna

യദുവംശത്തിലെ വസുദേവരുടെ പുത്രന് അദ്ദേഹത്തെ വിഷ്ണുവിന്റെ അവതാര പുരുഷന്മാരില് ഒരാളായി കണ്ട് പൂജിക്കുന്നു

സൂര്ദാസ് ശ്രീകൃഷ്ണന്റെ പരമ ഭക്തനായിരുന്നു
കണ്ണന്, ശ്രീകൃഷ്ണന്
३. संज्ञा / सजीव / जन्तु / स्तनपायी

अर्थ : बिल्ली के वर्ग में सबसे अधिक बलवान हिंसक जंगली जन्तु जिसके नर की गर्दन पर बड़े-बड़े बाल होते हैं।

उदाहरण : गिर के जंगल में सिंह हैं।
कवि ने इस कविता में शिवाजी की तुलना सिंह से की है।

पर्यायवाची : केशरी, केशी, केसरी, केहरी, दीप्तपिंगल, द्विरदांतक, द्विरदान्तक, द्विरदाशन, नखरायुध, नभाकांति, नभाकान्ति, नागांतक, नागान्तक, पशुनाथ, पारिंद्र, पारिन्द्र, बबर शेर, बब्बर शेर, बहुबल, मयंद, महानाद, महाविक्रम, मृगनाथ, मृगपति, मृगाधिप, मृगाधिराज, मृगारि, मृगाश, मृगाशन, रक्तजिह्व, लंकाल, विक्रांत, विक्रान्त, शेर, शैलेय, श्वेतपिंगल, सटांक, सटाल, सिंह, हेमांग, हैदर

Large gregarious predatory feline of Africa and India having a tawny coat with a shaggy mane in the male.

king of beasts, lion, panthera leo

കഴുത്തിന്റെ ചുറ്റും നീണ്ട മുടിയുണ്ടുള്ള പൂച്ചയുടെ വര്ഗ്ഗത്തില്പ്പെട്ട വളരെ ബലവാനായ കാട്ടു മൃഗം.; ഈ കവിതയില്‍ കവി ശിവാജിയെ ഒരു സിംഹത്തിനോടു ഉപമിച്ചിരിക്കുന്നു.


ആണ്സിംഹം, കണ്ഠീരവന്‍, കേസരി, ഗജരിപു, പഞ്ചാസ്യന്‍, മൃഗപതി, മൃഗരാജന്‍, മൃഗരാജാവു്‌, മൃഗരിപു, മൃഗാദനന്‍, മൃഗാധിപന്‍, മൃഗാധിരാജന്‍, മൃഗാരി, മൃഗാസനന്, മൃഗേന്ദ്രന്‍, സിംഹത്താന്, ഹരി, ഹര്യക്ഷന്
४. संज्ञा / सजीव / जन्तु / स्तनपायी

अर्थ : सिंह जाति का नर।

उदाहरण : सिंह की गरदन पर लंबे-लंबे बाल होते हैं।

पर्यायवाची : केशरी, केशी, केसरी, द्विरदांतक, द्विरदान्तक, द्विरदाशन, नखरायुध, नभाकांति, नभाकान्ति, पशुनाथ, पारिंद्र, पारिन्द्र, बबर शेर, मयंद, मृगाधिप, मृगाधिराज, मृगारि, मृगाश, मृगाशन, लंकाल, शेर, श्वेतपिंगल, सिंह, हैदर

Large gregarious predatory feline of Africa and India having a tawny coat with a shaggy mane in the male.

king of beasts, lion, panthera leo

സിംഹജാതിയിലെ പുരുഷന്.

സിംഹത്തിന്റെ കഴുത്തില്‍ നീളമുള്ള രോമം ഉണ്ട്.
അരി, കേസരി, മൃഗപതി, മൃഗരാജന്, മൃഗരാജാവ്, മൃഗാധിപന്, മൃഗാരി, വനരാജന്‍, സിംഹം, ഹരി
५. संज्ञा / सजीव / जन्तु / पौराणिक जीव

अर्थ : कश्यप की क्रोधवशा नामक पत्नी से उत्पन्न दस कन्याओं में से एक।

उदाहरण : हरि से ही सिंह, बंदरों आदि की उत्पत्ति मानी गई है।

An imaginary being of myth or fable.

mythical being
६. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / गुणधर्म

अर्थ : एक वर्णवृत्त जिसमें चौदह वर्ण होते हैं।

उदाहरण : हरि के प्रत्येक चरण में जगण,रगण जगण,रगण और अंत में लघु गुरु होते है।

(prosody) a system of versification.

poetic rhythm, prosody, rhythmic pattern
७. संज्ञा / सजीव / जन्तु / स्तनपायी

अर्थ : वृक्षों पर रहने वाला एक चंचल स्तनपायी चौपाया।

उदाहरण : भारत में बंदरों की कई जातियाँ पाई जाती हैं।

पर्यायवाची : कपि, कीश, तरुमृग, दिव्य चक्षु, दिव्य-चक्षु, दिव्यचक्षु, पारावत, बंदर, बन्दर, बानर, मर्कट, मर्कटक, माठू, लांगुली, वानर, विटपीमृग, शाखामृग, शाला-वृक, शालावृक

Any of various long-tailed primates (excluding the prosimians).

monkey

വൃക്ഷങ്ങളില്‍ താമസിക്കുന്ന എപ്പോഴും ചഞ്ചലരായ സസ്തന ജന്തു.

ഭാരതത്തില്‍ കുരങ്ങുകളുടെ പല ഇനങ്ങളുണ്ടു്.
കുരങ്ങന്, മര്ക്കിടന്, വാനരന്‍
८. संज्ञा / सजीव / जन्तु / उभयचर

अर्थ : एक छोटा बरसाती उभयचर प्राणी जो प्रायः वर्षा ऋतु में तालाबों, कुओं आदि में दिखाई देता है।

उदाहरण : बरसात के दिनों में मेंढक जगह-जगह कूदते नजर आते हैं।

पर्यायवाची : अजिर, जिह्वमेहन, तरंत, तरन्त, तोय-सर्पिका, दर्दुर, दादुर, मंडूक, मण्डूक, मेंडक, मेंढक, मेडक, मेढक, वर्षाभू, वृष्टिभू, शल्ल

Any of various tailless stout-bodied amphibians with long hind limbs for leaping. Semiaquatic and terrestrial species.

anuran, batrachian, frog, salientian, toad, toad frog

വര്ഷ ഋതുവില് കുളങ്ങളിലും കിണറുകളിലും കാണുന്ന മഴക്കാലത്തെ ഒരു ചെറിയ ഉഭയചര ജീവി.

മഴ ദിവസങ്ങളില്‍ തവളകളെ എല്ല ഇടത്തും ചാടി കളിക്കുന്നതു കാണാം.
തവള, ദര്ദ്ദൂരം, പ്ളവം, പ്ളവംഗമം, ഭേകം, ഭേകി, മണ്ഡൂകം, മാകിറി, വര്ഷാഭ, വര്ഷ്വാളി, ശാലൂരം, സാലരം
मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।