पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से धाम शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

धाम   संज्ञा

१. संज्ञा / समूह

अर्थ : वे चार मुख्य तीर्थ स्थान जो भारत की चारों दिशाओं में स्थित हैं।

उदाहरण : बद्रीनाथ, रामेश्वर, जगन्नाथपुरी तथा द्वारिका - ये चारधाम कहलाते हैं।

पर्यायवाची : चार धाम, चार-धाम, चारधाम

A place of worship hallowed by association with some sacred thing or person.

shrine

ഭാരതത്തിന്റെ നാല്‍ ഭാഗത്തായിട്ട് സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന പുണ്യ ആലയങ്ങള്‍

ബദരിനാഥ്,രാമേശ്വരം,ജഗന്നാഥപുരി,ദ്വാരക എന്നിവ ആകുന്നു ചാര്‍ധാമുകള്‍
ചാര്‍ധാമുകള്‍
२. संज्ञा / निर्जीव / स्थान / भौतिक स्थान

अर्थ : देव स्थान या पुण्य स्थान।

उदाहरण : वैद्यनाथ बाबा के दर्शन के लिए लोग बैद्यनाथ धाम जा रहे हैं।

A sacred place of pilgrimage.

holy, holy place, sanctum

പുണ്യ സ്ഥലം അല്ലെങ്കില്‍ ദൈവികമായ സ്ഥലം

വൈദ്യനാഥ സ്വാമിയെ ദര്ശിക്കുന്നതിനായി ഭക്തര്‍ വൈദ്യനാഥ ക്ഷേത്രം സന്ദര്ശിക്കുന്നു
അമ്പലം, ക്ഷേത്രം
३. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति
    संज्ञा / निर्जीव / स्थान / भौतिक स्थान

अर्थ : मनुष्यों द्वारा छाया हुआ वह स्थान, जो दीवारों से घेरकर रहने के लिए बनाया जाता है।

उदाहरण : इस घर में पाँच कमरे हैं।
विधवा मंगला नारी निकेतन में रहती है।

पर्यायवाची : अमा, अवसथ, अवस्थान, आगर, आगार, आयतन, आलय, आश्रय, केतन, गृह, गेह, घर, दम, निकेत, निकेतन, निलय, निषदन, पण, मकान, शाला, सदन, सराय

A dwelling that serves as living quarters for one or more families.

He has a house on Cape Cod.
She felt she had to get out of the house.
house

മനുഷ്യന്മാര്‍ ചുമരുകള്‍ കൂട്ടിച്ചേര്ത്ത് ഉണ്ടാക്കുന്ന സാധനം.

ഈ വീട്ടില്‍ അഞ്ച് മുറികളുണ്ട്.
ആലയം, ഗൃഹം, നിലയം, ഭവനം, വസതി, വീട്, സദനം
४. संज्ञा / सजीव / जन्तु / पौराणिक जीव

अर्थ : हिन्दुओं के एक प्रमुख देवता जो सृष्टि का पालन करने वाले माने जाते हैं।

उदाहरण : राम और कृष्ण विष्णु के ही अवतार हैं।

पर्यायवाची : अंबरीष, अक्षर, अच्युत, अनीश, अन्नाद, अब्धिशय, अब्धिशयन, अमरप्रभु, अमृतवपु, अम्बरीष, अरविंद नयन, अरविन्द नयन, अरुण-ज्योति, अरुणज्योति, असुरारि, इंदिरा रमण, कमलनयन, कमलनाभ, कमलनाभि, कमलापति, कमलेश, कमलेश्वर, कुंडली, कुण्डली, केशव, कैटभारि, खगासन, खरारि, खरारी, गजाधर, गरुड़गामी, गरुड़ध्वज, चक्रधर, चक्रपाणि, चक्रेश्वर, चिरंजीव, जगदीश, जगदीश्वर, जगद्योनि, जगन्, जनार्दन, जनेश्वर, डाकोर, त्रिलोकीनाथ, त्रिलोकेश, त्रिविक्रम, दम, दामोदर, देवाधिदेव, देवेश्वर, धंवी, धन्वी, धातृ, नारायण, पद्म-नाभ, पद्मनाभ, पुंडरीकाक्ष, फणितल्पग, बाणारि, बैकुंठनाथ, मधुसूदन, महाक्ष, महागर्भ, महानारायण, महाभाग, महेंद्र, महेन्द्र, माधव, माल, रत्ननाभ, रमाकांत, रमाकान्त, रमाधव, रमानाथ, रमानिवास, रमापति, रमारमण, रमेश, लक्ष्मीकांत, लक्ष्मीकान्त, लक्ष्मीपति, वंश, वर्द्धमान, वर्धमान, वसुधाधर, वारुणीश, वासु, विधु, विभु, विश्वंभर, विश्वकाय, विश्वगर्भ, विश्वधर, विश्वनाभ, विश्वप्रबोध, विश्वबाहु, विश्वम्भर, विष्णु, वीरबाहु, वैकुंठनाथ, व्यंकटेश्वर, शतानंद, शतानन्द, शारंगपाणि, शारंगपानि, शिखंडी, शिखण्डी, शुद्धोदनि, शून्य, शेषशायी, श्रीकांत, श्रीकान्त, श्रीनाथ, श्रीनिवास, श्रीपति, श्रीरमण, श्रीश, सत्य-नारायण, सत्यनारायण, सर्व, सर्वेश्वर, सहस्रचरण, सहस्रचित्त, सहस्रजित्, सारंगपाणि, सुप्रसाद, सुरेश, स्वर्णबिंदु, स्वर्णबिन्दु, हरि, हिरण्यकेश, हिरण्यगर्भ, हृषिकेश, हृषीकेश

The sustainer. A Hindu divinity worshipped as the preserver of worlds.

vishnu

സൃഷ്ടിയുടെ പരിപാലനം ചെയ്യുന്ന ഹിന്ദു ദേവത

രാമനും കൃഷ്ണനും വിഷ്ണുവിന്റെ തന്നെ അവതാരങ്ങള്‍ ആകുന്നു
കമലാപതി, കേശവന്‍, ചക്രപാണി, ജിഷ്ണു, മാധവന്‍, വിഷ്ണു, ശാര്ങംഗധരന്‍, ശ്രീനിവാസന്‍, ഹരി
५. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / प्राकृतिक वस्तु
    संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / शारीरिक वस्तु

अर्थ : किसी प्राणी के सब अंगों का समूह जो एक इकाई के रूप में हो।

उदाहरण : शरीर को स्वस्थ रखने के लिए व्यायाम करें।

पर्यायवाची : अंग, अजिर, अवयवी, इंद्रियायतन, इन्द्रियायतन, कलेवर, काया, गात, चोला, जिस्म, तन, तनु, तनू, देह, पिंड, पिण्ड, पुद्गल, पुर, बदन, बॉडी, मर्त्य, योनि, रोगभू, वपु, वर्ष्म, वर्ष्मा, वेर, शरीर, सिन, स्कंध, स्कन्ध

६. संज्ञा / निर्जीव / स्थान / काल्पनिक स्थान

अर्थ : शरीर छोड़ने पर आत्मा को प्राप्त होने वाला लोक।

उदाहरण : हमें न चाहते हुए भी परलोक की यात्रा करनी ही पड़ेगी।

पर्यायवाची : अकबत, अपर लोक, अपर-लोक, अपरलोक, अमुत्र, अमुत्र लोक, अलोक, आकबत, आक़बत, जीवांतर लोक, परलोक, लोकांतर

ശരീരം ത്യജിച്ചതിനുശേഷം ആത്മാവിന് ലഭിക്കുന്ന ലോകം

നാം ആഗ്രഹിച്ചില്ലെങ്കിലും പരലോകത്തേയ്ക്ക് യാത്രയാകണം
പരലോകം
७. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : घोड़े के मुँह में लगाया जाने वाला वह ढाँचा जिसके दोनों ओर रस्से या चमड़े के तस्मे बँधे रहते हैं।

उदाहरण : घुड़सवार घोड़े की लगाम पकड़े हुए पैदल ही चल रहा था।

पर्यायवाची : अवक्षेपणी, अवच्छेपणी, अवारी, करियारी, दहाना, प्रासेव, बाग, बागडोर, बाग़, रास, लंगर, लगाम, वल्गा

One of a pair of long straps (usually connected to the bit or the headpiece) used to control a horse.

rein

രണ്ടു വശത്തും കയര്‍ അല്ലെങ്കില്‍ തുകലിന്റെ വാറ്‌ കൊണ്ട് ബന്ധിച്ച്‌ കുതിരയുടെ വായില്‍ ഇട്ടു വരുന്ന ചട്ടക്കൂട്.

കുതിരക്കാരന്‍ കുതിരയുടെ കടിഞ്ഞാണ്‍ പിടിച്ച്‌ കാല്നടയായി നടക്കുന്നു.
അഭീശു, അഭീഷു, കടിഞ്ഞാണ്, കടിഞ്ഞാണ്‍, കടിയിരുമ്പ്, കടിവാളം, കവിക, ഖലീനം, പ്രഗ്രഹം, മൂക്കുകയറ്‌, രാണിക, ലഗാന്‍, വല്‌ഗ, വായ്ക്കയറ്
८. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / गुण

अर्थ : शोभित होने की अवस्था या भाव।

उदाहरण : सूर्यास्त के समय आकाश की छटा देखते ही बनती है।

पर्यायवाची : इंदिरा, इन्दिरा, कांति, कान्ति, छटा, छबि, छवि, जलवा, जल्वा, ज़ीनत, ज़ेब, जीनत, दीप्ति, फिज़ा, फिजा, बहार, रमणीयता, शोभा, सारंग, सुंदरता, सुन्दरता, सौंदर्य, सौन्दर्य, हुस्न

A quality that outshines the usual.

brilliancy, luster, lustre, splendor, splendour

ശോഭിക്കുന്ന അവസ്ഥ അല്ലെങ്കില്‍ ഭാവം.

സൂര്യാസ്തമന സമയത്ത് ആകാശത്തിന്റെ ശോഭ വര്ദ്ധിക്കുന്നു.
ദീപ്തി, ശോഭ
९. संज्ञा / अवस्था / भौतिक अवस्था

अर्थ : शक्ति, सम्मान, भय, आतंक या कोई विशेष बात आदि से प्राप्त प्रसिद्धि।

उदाहरण : इस इलाके में ठाकुर रणवीर की धाक है।

पर्यायवाची : दबदबा, दाप, धाँक, धाक, प्रभाव, बोलबाला, रुआब, रुतबा, रोआब, रोब, रोब-दाब, रौब, साख

A power to affect persons or events especially power based on prestige etc.

Used her parents' influence to get the job.
influence

അധികാരം, പ്രശസ്തി, ഭയപ്പെടുത്തൽ, ഭീകരാവസ്ഥ സൃഷ്ടിക്കൽ മുതലായ ഏതെങ്കിലും ഒന്നിനാൽ പേരുകേട്ടത്

ഈ പ്രദേശത്ത് ഠാക്കൂർ റണ്വീറിന്റെ പ്രഭാവം ഉണ്ട്
പ്രഭാവം
१०. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : पहले-पहल अस्तित्व में आने की क्रिया या भाव।

उदाहरण : पृथ्वी पर सबसे पहले एककोशीय जीवों की उत्पत्ति हुई।

पर्यायवाची : अधिजनन, अभ्युत्थान, आजान, आविर्भाव, उतपति, उत्पत्ति, उदय, उद्गम, उद्भव, उद्भावना, जन्म, पैदाइश, पैदायश, प्रसूति, प्रादुर्भाव, भव

The gradual beginning or coming forth.

Figurines presage the emergence of sculpture in Greece.
emergence, growth, outgrowth

ആദ്യമായിട്ട് ഉണ്ടെന്നുള്ള അവസ്ഥ ഉണ്ടാക്കുന്ന പ്രക്രിയ.

ഭൂമിയില് ആദ്യമായി ഏകകോശജീവികളുടെ ഉല്പത്തി ഉണ്ടായി.
ഉല്പത്തി, രുപാന്തരം
११. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / गुण

अर्थ : एक तरह का प्रकाश।

उदाहरण : उसके चेहरे की चमक स्पष्ट झलक रही थी।

पर्यायवाची : अरचि, अर्कत्व, आद्योत, आब, आबताब, आबदारी, आभा, उजास, उज्ज्वला, उज्वला, उल्लास, ओज, कांति, कान्ति, केतु, चमक, चिलक, जगमगाहट, ज्योति, झकझकाहट, ताब, तेज, त्विषा, दमक, दीप्ति, द्युति, द्युतिमा, पानी, प्रतिभा, प्रतिभान, प्रदीप्ति, प्रभा, भास, रोचि, रौनक, रौनक़, वर्हा, विद्योत्, वृष्णि

Merriment expressed by a brightness or gleam or animation of countenance.

He had a sparkle in his eye.
There's a perpetual twinkle in his eyes.
light, spark, sparkle, twinkle

ഒരു തരം പ്രകാശം.

അവന്റെ മുഖത്ത് സ്പഷ്ടമായ തിളക്കമുണ്ടായിരുന്നു.
തിളക്കം
१२. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / प्राकृतिक वस्तु

अर्थ : ज्योति की वे अति सूक्ष्म रेखाएँ जो प्रवाह के रूप में सूर्य, चंद्र, दीपक आदि प्रज्वलित पदार्थों में से निकलकर फैलती हुई दिखाई देती हैं।

उदाहरण : सूरज की पहली किरण से दिन की शुरुआत होती है।

पर्यायवाची : अंशु, किरण, किरन, केश, गभस्ति, चरण, त्विषि, द्युति, द्युत्, पौ, प्रसिति, मयूख, मरिचिका, मरीचि, रश्मि, रोचि, विभा, शिपि, ह्रद

A column of light (as from a beacon).

beam, beam of light, irradiation, light beam, ray, ray of light, shaft, shaft of light

പ്രവാഹത്തിന്റെ രൂപത്തില്‍ സൂര്യന്, ചന്ദ്രന്, വിളക്ക്‌ മുതലായവയുടെ ജ്വലിക്കുന്ന പദാര്ത്ഥത്തില്‍ നിന്ന് പുറപ്പെടുന്ന വ്യാപിച്ചു കാണപ്പെടുന്ന പ്രകാശത്തിന്റെ അതിസൂക്ഷ്മരേഖ.

സൂര്യന്റെ ആദ്യ കിരണത്തില്‍ നിന്ന് ദിവസം ആരംഭിക്കുന്നു.
കിരണം, മരീചിക, രശ്മി
१३. संज्ञा / निर्जीव / स्थान / पौराणिक स्थान

अर्थ : हिंदुओं के अनुसार सात लोकों में से वह जिसमें पुण्य और सत्कर्म करने वालों की आत्माएँ जाकर निवास करती हैं।

उदाहरण : मनुष्य के अच्छे कर्म उसे स्वर्ग ले जाते हैं।

पर्यायवाची : अमर धाम, अमर-धाम, अमर-लोक, अमरधाम, अमरपद, अमरपुर, अमरलोक, अमरालय, अमरावती, अमृतलोक, अर्श, आसमाँ, आसमान, आस्माँ, आस्मान, इड़ा, ऋभुक्ष, जन्नत, त्रिदशालय, त्रिदिव, त्रिनाक, दिव, दिव्, देवलोक, द्यु, द्यु-लोक, द्युलोक, धरुण, पुण्यलोक, बहिश्त, बिहिश्त, रपुर, विवुधपुर, वीरमार्ग, शतधृति, शुद्धावास, सुर लोक, सुरदेश, सुरधाम, सुरनगर, सुलोक, सोमधारा, स्वर्ग, स्वर्ग लोक, स्वर्लोक

(Christianity) the abode of righteous souls after death.

paradise

ഹിന്ദുമതം അനുസരിച്ച്‌ ഏഴു ലോകങ്ങളില്‍ പുണ്യവും സത്കർമ്മങ്ങളും ചെയ്യുന്നവരുടെ ആത്മാക്കള് പോയി വസിക്കുന്ന സ്ഥലം

മനുഷ്യന്റെ നല്ല പ്രവൃത്തി അവനെ സ്വർഗ്ഗത്തില്‍ എത്തിക്കുന്നു.
ഇന്ദ്രലോകം, കല്യാണം, ത്രിദശാലം, ത്രിദിവം, ത്രിവിഷ്ടവം, ദിവം, ദേവലോകം, ദ്യോവ്‌, നാകം, പരലോകം, പറുദീസ, പുണ്യലോകം, ഭുവനം, വാനകം, വാനിടം, വാന്‍, വിണ്ടലം, വിണ്ണ്‍, സുരലോകം, സൂമം, സ്വർഗ്ഗം
मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।