पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से अरिष्ट शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

अरिष्ट   संज्ञा

१. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य
    संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / संकल्पना

अर्थ : वह शगुन जो अशुभ का परिचायक हो।

उदाहरण : राम ने ज्यों ही लंका पर चढ़ाई की, लंका में अपशकुन होने लगे।

पर्यायवाची : अपयोग, अपशकुन, अपसगुन, अपसौन, अशकुन, अशुभ शकुन, अशुभ शगुन, असगुन

അശുഭ സൂചകമായ ശകുനം

രാമന്‍ ലങ്കയില്‍ കാലെടുത്ത് വച്ചതും അപശകുനങ്ങള്‍ കാണുവാന് തുടങ്ങി
അപശകുനം
२. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / खाद्य
    संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति
    संज्ञा / रूप / द्रव

अर्थ : औषधियों आदि को पानी में उबालकर बनाया हुआ रस।

उदाहरण : वैद्यजी ने रोगी को प्रतिदिन तुलसी की पत्ती का काढ़ा पीने को कहा।

पर्यायवाची : अर्क, काढ़ा, क्वाथ, जोशाँदा

ഔഷധങ്ങള്‍ മുതലായവയുടെ വെള്ളത്തില്‍ ഇട്ട്‌ ഉണ്ടാക്കുന്ന സത്ത്.

വൈദ്യന്‍ രോഗിയോട് എല്ലാദിവസവും തുളസി ഇലയുടെ നീര് കുടിക്കാന്‍ പറഞ്ഞു.
നിഷ്കർഷം, നീര്‌, രസം, സത്ത്‌, സാരാംശം
३. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / प्राकृतिक वस्तु
    संज्ञा / भाग

अर्थ : एक जंगली वृक्ष का फल जिसका उपयोग धोने आदि के लिए किया जाता है।

उदाहरण : रीठा से बाल धोने की कृत्रिम वस्तुएँ बनाई जाती हैं।

पर्यायवाची : अरिष्टक, अरिष्टिका, अरीठा, कत, निर्मली, फलिन, रीठा, रीठी, वेणीग

തുണി കഴുകുന്നതിനായിട്ടുള്ള സംസ്കൃത വസ്തുക്കള് തരുന്ന ഒരു കാട്ടുമരം

റീഠയില് നിന്ന് മുടി കഴുകുന്നതിനുള്ള താളി കിട്ടും
റീഠ
४. संज्ञा / सजीव / वनस्पति / लता

अर्थ : एक बहुवर्षी,आरोही, औषधीय बेल जिसके पत्ते पान के पत्ते के समान होते हैं।

उदाहरण : गिलोय के पुष्प गुच्छों में और पीले रंग के होते हैं।

पर्यायवाची : अमरा, अमृतलता, अमृतलतिका, अमृतवल्लरी, अमृतसंभवा, अमृतसम्भवा, अमृता, इंदु-रेखा, इंदुरेखा, इन्दु-रेखा, इन्दुरेखा, कुंडलिनी, कुंडली, कुण्डलिनी, कुण्डली, गिलोय, गुडची, गुड़च, गुड़ची, गुड़ुच, गुड़ुची, गुडूची, गुरुच, गुरूच, गुर्च, छिन्ना, तंत्रिका, तन्त्रिका, पित्तघ्नी, मधुपर्णी, वत्सादनी, वरा, शशिलेखा, शुद्ध-वल्लिका, शुद्धवल्लिका, सोमवल्ली

A plant with a weak stem that derives support from climbing, twining, or creeping along a surface.

vine

ദീര്‍ഘാസുള്ളതും മറ്റു വൃക്ഷങ്ങ്ലില്‍ പടര്‍ന്ന് വളരുന്നതുമായ ഒരു ഔഷധ വള്ളി അതിന്റെ ഇല വെറ്റിലയുടെ ഇല പോലെ ആയിരിക്കും

അമൃതവള്ളിയുടെ പൂക്കള്‍ കുലകളായിട്ടും മഞ്ഞ നിറത്തോട് കൂടിയുമായിരിക്കും
അമൃതവള്ളി
५. संज्ञा / सजीव / जन्तु / पौराणिक जीव

अर्थ : एक दैत्य जो कंस का सहयोगी था।

उदाहरण : वृषभासुर को कृष्ण ने मारा था।

पर्यायवाची : अरिष्टासुर, वृषभ, वृषभासुर

കംസന്റെ സഹായി ആയിരുന്ന ഒരു അസുരന്

കൃഷ്ണന്‍ ആണ്‍ വൃഷഭാസുരനെ വധിച്ചത്
വൃഷഭാസുരന്
६. संज्ञा / सजीव / जन्तु / पौराणिक जीव

अर्थ : एक दैत्य।

उदाहरण : अरिष्ट दैत्यराज बलि का पुत्र था।

ഒരസുരന്‍

അരിഷ്ടാ‍സുരന്‍ ബലി മഹാരാജാവിന്റെ പുത്ര്നായിരുന്നു
അരിഷ്ടാ‍സുരന്‍
७. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / समय / अवधि

अर्थ : अनिष्टग्रहों का योग।

उदाहरण : फलित ज्योतिष के अनुसार अरिष्ट अनिष्टकर होता है।

पर्यायवाची : अरिष्ट योग

८. संज्ञा

अर्थ : अनिष्ट सूचक उत्पात।

उदाहरण : तूफान, भूकम्प जैसे अरिष्ट मानव विकास में बाधक हैं।

पर्यायवाची : अनिष्टकर, अनिष्टकारक

९. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : दवाओं को भिगाकर और धूप में खमीर उठा कर बनाया हुआ एक मद्य।

उदाहरण : अरिष्ट पौष्टिक तथा मादक होता है।

पर्यायवाची : अरिष्ट मद्य

१०. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / खाद्य
    संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / प्राकृतिक वस्तु
    संज्ञा / भाग

अर्थ : एक पौधे का कंद जो मसाले के काम में आता है।

उदाहरण : सीता सब्जी छौंकने के लिए मिर्च, लहसुन आदि काट रही है।

पर्यायवाची : उग्रगंध, उग्रगन्ध, कटुकंद, कटुकन्द, भूतघ्न, मुखदूषी, म्लेच्छकंद, म्लेच्छकन्द, यवनेष्ट, रसायनवर, लहसुन, शुद्धिकंद, शुद्धिकन्द

Aromatic bulb used as seasoning.

ail, garlic

മസാലയുടെ ജോലി ചെയ്യുന്ന ഒരു ചെടിയുടെ കിഴങ്ങ്.

സീത കറിക്ക്‌ കടുകു വറുക്കുന്നതിനു വേണ്ടി മുളക്, വെളുത്തുള്ളി മുതലായവ മുറിച്ചു കൊണ്ടിരിക്കുന്നു.
പൂട്, പൂണ്ട്, വെളുത്തുള്ളി, വെള്ളുള്ളി
११. संज्ञा / सजीव / वनस्पति

अर्थ : एक पौधा जिसकी जड़ मसाले के काम में आती है।

उदाहरण : उसने चटनी बनाने के लिए खेत में से हरा लहसुन उखाड़ा।

पर्यायवाची : कटुकंद, कटुकन्द, भूतघ्न, म्लेच्छकंद, म्लेच्छकन्द, यवनेष्ट, रसायनवर, लहसुन, शुद्धिकंद, शुद्धिकन्द

Bulbous herb of southern Europe widely naturalized. Bulb breaks up into separate strong-flavored cloves.

allium sativum, garlic

ഒരു ചെടി, ഇതിന്റെ കിഴങ്ങ് മസാലയായി ഉപയോഗിക്കുന്നു

“അവന്‍ ചട്ണിക്ക് വേണ്ടി വയലില്‍ നിന്ന് പച്ച ഇഞ്ചിപറിച്ചു”
ഇഞ്ചി
१२. संज्ञा / निर्जीव / स्थान / भौतिक स्थान

अर्थ : वह घर जिसमें रहकर स्त्री बच्चा जनती है।

उदाहरण : प्रसूति गृह स्वच्छ होना चाहिए।

पर्यायवाची : जच्चाखाना, प्रसव गृह, प्रसूति गृह, प्रसूति भवन, सूतकागार, सूतकागृह, सूतिका-भवन, सूतिकागार, सूतिकागृह, सूतिकागेह, सोरी, सोवड़, सोहर, सौर, सौरी

A hospital ward that provides care for women during pregnancy and childbirth and for newborn infants.

maternity ward

സ്ത്രീ കുട്ടിക്ക് ജന്മം കൊടുക്കുന്ന സ്ഥലം.

പ്രസവമുറി ശുചിത്വമുള്ളതാവണം.
പേറുമുറി, പേറ്റുമുറി, പ്രസവമുറി
१३. संज्ञा / सजीव / वनस्पति / वृक्ष

अर्थ : एक प्रसिद्ध पेड़ जिसके सभी अंग कड़ुए होते हैं।

उदाहरण : नीम मानव के लिए बहुत ही उपयोगी है।
नीम की दातुन दाँतों को स्वच्छ और निरोगी बनाती है।

पर्यायवाची : कैटर्य, ज्येष्ठामलक, नलदंबु, नलदम्बु, नलिन, निंब, निधमन, निम्ब, नींब, नीम, नीम्ब, पीतसार, पूयारि, प्रभद्र, महातिक्त, यवनेष्ट, रक्तमंजर, वरत्वक, विशीर्णपर्ण, वेणीर, शीर्णदल, शीर्णपत्र, शुकप्रिया, सुमन

മരത്തിന്റെ എല്ലാഭാഗങ്ങളും കൈപ്പേറിയതാണു്.; ആരുവേപ്പു മനുഷ്യനു്‌ വളരെ ഉപയോഗമുള്ള മരമാണു്‌.അതിന്റെ എല്ലാഭാഗവും കൈപ്പുള്ളതാണു്‌. ആരുവേപ്പിന്റെ ചെറിയ ചില്ലകള് കൊണ്ടു പല്ലു തേച്ചാല് അവ സ്വഛവും രോഗവിമുക്‌തവും ആകുന്നു.


വേപ്പു മരം
१४. संज्ञा / अवस्था / मानसिक अवस्था

अर्थ : मन की वह अप्रिय और कष्ट देने वाली अवस्था या बात जिससे छुटकारा पाने की स्वाभाविक प्रवृत्ति होती है।

उदाहरण : दुख में ही प्रभु की याद आती है।
उनकी दुर्दशा देखकर बड़ी कोफ़्त होती है।

पर्यायवाची : अक, अघ, अनिर्वृत्ति, अलाय-बलाय, अलिया-बलिया, अवसन्नता, अवसन्नत्व, अवसेर, अशर्म, असुख, आदीनव, आपत्, आपद, आपद्, आफत, आफ़त, आभील, आर्त्तत, आर्त्ति, आस्तव, आस्रव, इजतिराब, इज़तिराब, इज़्तिराब, इज्तिराब, ईज़ा, ईजा, ईत, कष्ट, कसाला, कोफ़्त, कोफ्त, क्लेश, तकलीफ, तक़लीफ़, तसदीह, तस्दीह, ताम, दुःख, दुख, दुख-दर्द, दुहेक, दोच, दोचन, परेशानी, पीड़ा, बला, वृजिन

The state of being sad.

She tired of his perpetual sadness.
sadness, sorrow, sorrowfulness

അപ്രിയവും കഷ്ടവും തരുന്ന മനസ്സിന്റെ ഒരു അവസ്ഥയില് നിന്നു മോചനം ലഭിക്കുന്നതിനു വേണ്ടിയുള്ള സ്വാഭാവികമായ പ്രവൃത്തി.

ദുഃഖം വരുമ്പോള്‍ ദൈവത്തിനെ ഓര്ക്കുന്നു. അവന്റെ ദുര്ദശ കാണുമ്പോള്‍ വളരെ ദുഃഖമുണ്ടു്.
അഴല്‍, ആഭീലം, ആമനസ്യം, കഷ്ട്ടം, കൃച്ഛ്രം, ക്ളേശം, താപം, തുയിര്‍, ദീര്ഘ്നിശ്വാസം, നെടുവീര്പ്പു് ‌, പശ്ചാത്താപം, പീഡ, പ്രസൂതിജം, ബാധ, മനോവേദന, മാല്‍, മിറുക്കം, മുഴിപ്പു്‌, രുജ, വിഷാദം, വീര്പ്പു മുട്ടൂ്, വേതു്‌, വേദന, വ്യധ, വ്യസനം, വ്യാകുലത, സങ്കടം, സോകം
१५. संज्ञा / अवस्था / शारीरिक अवस्था / जैविक अवस्था
    संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / खाद्य

अर्थ : मथकर मक्खन निकाल लेने पर बचा हुआ दही का पानी।

उदाहरण : श्याम प्रतिदिन सुबह एक गिलास मट्ठा पीता है।

पर्यायवाची : छाछ, तक्र, पादजल, प्राग्राट, मट्ठा, मठा, मलिन, महा, माठा

Residue from making butter from sour raw milk. Or pasteurized milk curdled by adding a culture.

buttermilk

കലക്കി വെണ്ണ എടുത്തു കഴിയുമ്പോള്‍ ബാക്കി വരുന്ന തൈരിന്റെ വെള്ളം.

ശ്യാം എന്നും കാലത്തു ഒരു ഗ്ളാസ്സ് മോരിന്വെള്ളം കുടിക്കും.
മോരിന്വെ‍ള്ളം, മോരു്‌
१६. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / गुण

अर्थ : वह जिससे किसी का कल्याण, मंगल या हित न हो।

उदाहरण : आप ही इस अमंगल को रोकने का कोई उपाय बताइए।

पर्यायवाची : अकल्याण, अकुशल, अनय, अनहित, अनिष्ट, अनै, अमंगल, अमङ्गल, अशंभु, अशम्भु, अशिव, अशुभ, अश्मंत, अश्मन्त, अश्रुयस, अहित

മംഗളം സംഭവിക്കാത്തത്.

നിങ്ങളുടെ ഈ ജോലികൊണ്ട് എല്ലാവര്ക്കും അശുഭം സംഭവിക്കും.
അശുഭം, നാശം
१७. संज्ञा / जातिवाचक संज्ञा
    संज्ञा / सजीव / वनस्पति / वृक्ष

अर्थ : एक जंगली वृक्ष जिसके फल बाल, कपड़े आदि धोने के काम आते हैं।

उदाहरण : उसके बगीचे में रीठा भी है।

पर्यायवाची : अरिष्टक, अरिष्टिका, अरीठा, कत, निर्मली, फलिन, रीठा, रीठी, वेणीग

A tree of the genus Sapindus whose fruit is rich in saponin.

soapberry, soapberry tree

ഒരു കാട്ട് മരം അതിന്റെ കായ് തലമുടി, തുണി മുതലായവ കഴുകുന്നതിനായി ഉപയോഗിക്കുന്നു

അവന്റെ തോട്ടത്തില് ഉറുഞ്ചി മരവും ഉണ്ട്
അരിഷ്ടം, ഉറുഞ്ചി, പശക്കൊട്ട, ഫേനിലം, ശീതഫേനം
१८. संज्ञा / अवस्था

अर्थ : किसी अनिष्ट घटना से उत्पन्न होने वाली ऐसी स्थिति जिसमें बड़ी हानि हो सकती हो।

उदाहरण : संकट में दिमाग काम करना बंद कर देता है।

पर्यायवाची : अयोग, अलफ, अलहन, आँध, आपत्, आपत्ति, आपद, आपदा, आपद्, आफत, आफ़त, आवली, आसेब, कयामत, करवर, कहर, गजब, गज़ब, गर्दिश, ग़ज़ब, बला, मुजायका, मुसीबत, विपत्ति, विपदा, विषम, शामत, संकट, संकीर्ण

An unstable situation of extreme danger or difficulty.

They went bankrupt during the economic crisis.
crisis

ഏതെങ്കിലും അനിഷ്ട സംഭവം കൊണ്ട് ഉണ്ടാകുന്ന ഹാനികരമായ അവസ്ഥ.

പ്രതിസന്ധിയില്‍ ബുദ്ധിയുടെ പ്രവര്ത്തനം കുറയുന്നു.
ദുര്ഘടഘട്ടം, പ്രതിസന്ധി
१९. संज्ञा / जातिवाचक संज्ञा
    संज्ञा / सजीव / जन्तु / पक्षी

अर्थ : एक काला पक्षी जो कर्कश स्वर में बोलता है।

उदाहरण : कौआ पेड़ की डाल पर बैठकर काँव-काँव कर रहा है।

पर्यायवाची : अलि, आत्मघोष, करार, करारा, काक, काग, कागा, कौआ, कौवा, चिरंजीव, दिवाटन, द्विक, धूलिजंघ, धूलिजङ्घ, नगरीवक, प्रातर्भोक्ता, महालोभ, महालोल, लघुपाती, वृक, शक्रज, शक्रजात

Black birds having a raucous call.

crow

२०. संज्ञा / सजीव / जन्तु / पौराणिक जीव

अर्थ : कश्यप ऋषि का पुत्र।

उदाहरण : अरिष्टनेमी का जन्म विनिता के गर्भ से हुआ था।

पर्यायवाची : अरिष्ट ऋषि, अरिष्टनेमी

An imaginary being of myth or fable.

mythical being

अरिष्ट   विशेषण

१. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जो शुभ न हो।

उदाहरण : बिल्ली के द्वारा रास्ता काटा जाना अशुभ माना जाता है।

पर्यायवाची : अक्षेम, अमंगल, अमङ्गल, अमांगलिक, अमाङ्गलिक, अशुभ, दग्ध, मनहूस

Marked by or promising bad fortune.

Their business venture was doomed from the start.
An ill-fated business venture.
An ill-starred romance.
The unlucky prisoner was again put in irons.
doomed, ill-fated, ill-omened, ill-starred, unlucky

ശുഭം അല്ലാത്തത്

പൂച്ച വട്ടം ചാടുന്നത് അശുഭമായ കാര്യമായി കണക്കാക്കുന്നു
അശുഭ, അശുഭമായ
२. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जिसका कभी नाश न हो या सदा बना रहनेवाला।

उदाहरण : आत्मा अमर है।

पर्यायवाची : अक्षय, अक्षय्य, अक्षर, अक्षुण, अक्षुण्ण, अक्षुण्य, अखय, अखै, अच्युत, अनपाय, अनपायी, अनश्वर, अनष्ट, अनाश, अनाशवान, अनाशी, अनाश्य, अभंग, अभंगुर, अभङ्ग, अभङ्गुर, अमर, अमरणीय, अमृताक्षर, अयोनि, अविगत, अविनश्वर, अविनाशी, अविनासी, अविहड़, अविहर, अव्यय, नित्य, विभु, शाश्वत

Not subject to death.

immortal

ഒരിക്കലും നാശം വരാത്തത്

ആത്മാവ് നാശമില്ലാത്തതാകുന്നു
അനശ്വര, നാശമില്ലാത്ത
मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।