पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से इन्द्र शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

इन्द्र   संज्ञा, पुल्लिंग, तत्सम

१. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / समय / अवधि

अर्थ : सूर्यास्त और सूर्योदय के बीच का समय।

उदाहरण : श्याम रात को ग्यारह बजे तक पढ़ता है।
जाड़े में रात्रिमान बड़ा होता है।

पर्यायवाची : अंधिका, अन्धिका, इंद्र, चंद्र-कांता, चंद्रकांता, चक्रभेदिनी, चन्द्र-कान्ता, चन्द्रकान्ता, छनदा, तन्यतु, तमयी, तमस्विनी, तमा, ताराभूषा, तुंगी, त्रियामा, निशा, निशाभाग, निशि, निशिता, निशीथ, निशीथिनी, निशीथ्या, निषद्वरी, निसि, यामवती, यामा, यामि, यामिका, यामिन, यामिनि, यामिनी, यामीरा, रजनी, रणि, रात, रात्रि, रात्रिमान, रैन, रैना, वासुरा, विभावरी, शताक्षी, शब, शर्वरी, श्रीसदा, सर्वरी

The time after sunset and before sunrise while it is dark outside.

dark, night, nighttime

സൂര്യാസ്തമയത്തിനും സൂര്യോദയത്തിനും ഇടയിലുള്ള സമയം.

ശ്യാം രാത്രി പതിനൊന്നു മണി വരെ പഠിക്കുന്നു.
അല്ലു്, ഇരവു്‌, ക്ഷനദ, ക്ഷപ, തമസ്വിനി, തമി, ത്രിയാമ, നിശ, നിശീധിനി, യാമവതി, യാമി, യാമിക, യാമിനി, യാമീര, രജനി, രാത്രിക, രാവു്‌, വസതി, വാസുര, വിഭാവരി, ശര്വരി, ശ്യാമ
२. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / गुणधर्म
    संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : छप्पय छंद का एक प्रकार।

उदाहरण : ये छंद इंद्र के अच्छे उदाहरण हैं।

पर्यायवाची : इंद्र

३. संज्ञा / सजीव / जन्तु / स्तनपायी / व्यक्ति

अर्थ : व्याकरण के एक प्राचीन विद्वान।

उदाहरण : इंद्र व्याकरण के पहले आचार्य माने गये हैं।

पर्यायवाची : इंद्र

४. संज्ञा / सजीव / जन्तु / पौराणिक जीव

अर्थ : बारह आदित्यों में से एक।

उदाहरण : इंद्र का वर्णन पौराणिक कथाओं में मिलता है।

पर्यायवाची : इंद्र

५. संज्ञा / सजीव / वनस्पति / वृक्ष
६. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / समय / अवधि

अर्थ : वह काल जब चंद्रमा ज्येष्ठा नक्षत्र में होता है।

उदाहरण : उसका जन्म ज्येष्ठा नक्षत्र में हुआ है।

पर्यायवाची : इंद्र, ज्येष्ठा, ज्येष्ठा नक्षत्र, पौरंदर, पौरन्दर, शक्र, शक्र-दैवत, शक्रदैवत, शाक्र

ചന്ദ്രന്‍ കേട്ട നക്ഷത്രത്തില്‍ നില്‍ക്കുന്ന സമയം

അവന്‍ ജനിച്ചത് തൃകേട്ടയിലാണ്
തൃകേട്ട, ശാക്ര നക്ഷത്രം
७. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / गुणधर्म

अर्थ : दस और चार के जोड़ से प्राप्त संख्या।

उदाहरण : चौदह में से चार घटाने पर दस ही बचेगा।

पर्यायवाची : 14, XIV, इंद्र, चतुर्दश, चौदह, १४

The cardinal number that is the sum of thirteen and one.

14, fourteen, xiv

പത്തും നാലും കൂടിച്ചേരുമ്പോള്‍ ലഭിക്കുന്ന സംഖ്യ.

പതിനാലില്‍ നിന്ന് നാല് കുറച്ചാല്‍ പത്ത് ശേഷിക്കും.
14, പതിനാല്
८. संज्ञा / व्यक्तिवाचक संज्ञा
    संज्ञा / सजीव / जन्तु / पौराणिक जीव

अर्थ : एक देवता जो स्वर्ग तथा देवताओं के अधिपति माने जाते हैं।

उदाहरण : वेदों में इंद्र की आराधना का उल्लेख है।

पर्यायवाची : अचलधृष, अदित, अनंतदृष्टि, अनन्तदृष्टि, अनेकलोचन, अप्सरेश, अमर-राज, अमरनाथ, अमरपति, अमरप्रभु, अमरराज, अमरवर, अमराधिप, अमरेश, अमरेश्वर, अरब, अर्, अर्वण, अलकेश, आदित्य, इंद, इंदर, इंदु, इंद्र, इंद्रदेव, इन्द, इन्दर, इन्दु, इन्द्रदेव, खदिर, जंभारि, तुरासाह, त्रिदशपति, त्रिदशाधिप, त्रिदशेश्वर, त्रिदिवाधीश, दानवारि, दिव-राज, दिवक्ष, दिवराज, देवराज, देवेंद्र, देवेन्द्र, देवेश, दैत्यदानवमर्दन, दैत्यारि, दौल्मि, द्युपति, पचत, पविधर, पाकशासन, पाकहंता, पाकहन्ता, पाकारि, पुरंदर, पुरन्दर, पूतक्रतु, पौलोम, बिड़ौजा, मघवान, मदनपति, महेंद्र, महेन्द्र, मेघपति, यामनेमि, युयुधान, रंभापति, रम्भापति, वज्रधर, वरेंद्र, वरेन्द्र, वलसूदन, वलहंता, वलहन्ता, वलहिष, विजयंत, विवुधेश, विश्वभुज, वृत्रनाशन, वृत्रवैरी, वृत्रहा, वृत्रारि, वृषण, वृषाकपि, वृष्णि, वेत्रहा, शंबरारि, शक्र, शचींद्र, शचीन्द्र, शम्बरारि, शाक्वर, शिखी, श्वेतवह, श्वेतवाह, सहस्रचक्षु, सहस्रनेत्र, सुरकेतु, सुरनाथ, सुरनायक, सुरनाह, सुरपति, सुरभानु, सुरेंद्र, सुरेन्द्र, सुरेश, स्वर्पति

സ്വര്ഗ്ഗത്തിന്റെ അധിപനായ ഒരു ദേവത

വേദങ്ങളില് ഇന്ദ്രന്റെ ആരാധനയെക്കുറിച്ച് എഴുതിയിട്ടുണ്ട്
ഇന്ദ്രന്‍, ദേവേന്ദ്രന്‍, പുരന്ദരന്
९. संज्ञा / सजीव / जन्तु / स्तनपायी / व्यक्ति

अर्थ : किसी देश का प्रधान शासक और स्वामी।

उदाहरण : त्रेतायुग में श्रीराम अयोध्या के राजा थे।

पर्यायवाची : अधिप, अधिपति, अधिभू, अधीश, अर्थपति, अवनिनाथ, अवनिपाल, अवनीश, अवनीश्वर, अविष, इंद्र, ईश, ईश्वर, जनेश, दंडधार, दण्डधार, नरकंत, नरनाह, नरपति, नरपाल, नराधिप, नरिंद, नरेश, नृदेव, नृदेवता, नृप, नृपति, नृपाल, पृथिवीपति, पृथिवीपाल, पृथिवीश, पृथिवीश्वर, प्रजापति, भट्टारक, भुआल, भूप, भूपति, भूमिदेव, भूमिपति, भूमिपाल, भूमिभुज, भूमिभृत, मलिक, महिपति, महीप, महीपाल, मानवेंद्र, मानवेन्द्र, मानवेश, यलधीस, यलनाथ, रसपति, राजन्य, राजा, रावल, राष्ट्रभृत्, लोकपाल, वरेंद्र, वरेन्द्र, स्कंध, स्कन्ध

A male sovereign. Ruler of a kingdom.

King is responsible for the welfare of the subject.
king, male monarch, raja, rajah, rex

A prince or king in India.

raja, rajah
१०. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / प्राकृतिक वस्तु

अर्थ : पृथ्वी पर के जल से निकली हुई वह भाप जो घनी होकर आकाश में फैल जाती है और जिससे पानी बरसता है।

उदाहरण : आकाश में काले-काले बादल छाये हुए हैं।

पर्यायवाची : अंबर, अंबुद, अंबुधर, अंभोधर, अब्द, अब्र, अभ्र, अम्बर, अम्बुद, अम्बुधर, अम्भोधर, अर्णोद, अर्बुद, अश्म, इंद्र, उदधि, घन, चातकनंदन, चातकनन्दन, जलद, जलधर, जलमसि, जलवाह, तड़ित्पति, तड़ित्वत, तड़ित्वान्, तड़िद्गर्भ, तोक्म, तोयद, तोयधर, तोयधार, तोयमुच, दात्यूह, धाराट, धाराधर, धारावर, धूमयोनि, ध्वसनि, नदनु, नभधुज, नभध्वज, नभश्चर, नभोगज, नभोदुह, नभोद्वीप, नभोधूम, नभोध्वज, नाग, नीरद, नीलभ, पयोजन्मा, पयोद, पयोधर, पाथोद, पाथोदर, पाथोधर, बादल, भव, मतंग, मतंगज, महानाद, मेघ, मेघा, मेचक, मेह, रजलवाह, रैवत, वर्षकर, वर्षाबीज, वर्षुकांबुज, वर्षुकानंद, वर्षुकानन्द, वर्षुकाम्बुज, वलाहक, वातध्वज, वातरथ, वारिद, वारिधर, विहंग, वृष्णि, शक्रवाहन, शारद, श्वेतनील, श्वेतमाल, सत्रि, सुदाम, सुदामन, सुदामा, सेंचक, सेचक

A visible mass of water or ice particles suspended at a considerable altitude.

cloud

ഭൂമിയില്‍ നിന്നു പുറപ്പെടുന്ന നീരാവി ബാഷ്പീകരിച്ചു മേഘങ്ങളായി പറന്നു നടക്കുന്നു.

ആകാശത്തില്‍ കറുത്ത മേഘങ്ങള് നിറഞ്ഞിരിക്കുന്നു.
അഭ്രം, ധൂമജം, ധൂമപടലം, പാട്ടം, ബലാഹകം, മരാളം, മാരി, മിഹിരം, മേഘം, വണ്ഠരം, വര്ഷം, വലാഹകം, വാരിവാഹം
११. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / शारीरिक वस्तु
    संज्ञा / भाग

अर्थ : दाहिनी आँख की पुतली।

उदाहरण : मेरी दाहिनी पुतली में एक सफेद दाग़ है।

पर्यायवाची : इंद्र, दाहिनी पुतली

इन्द्र   विशेषण

१. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जिसके पास धन-दौलत हो या जो धन से संपन्न हो।

उदाहरण : धनी व्यक्ति का स्वभाव फलदार वृक्ष जैसे होना चाहिए।

पर्यायवाची : अमीर, अयाची, अर्द्धुक, अर्धुक, आसूदा, इंद्र, ईशान, ईस, उतंक, उतंत, उतङ्क, ऐश्वर्यवान, ऐश्वर्यवान्, ऐश्वर्यशाली, ख़ुशहाल, खुशहाल, गनी, ग़नी, जरदार, दौलतमंद, दौलतमन्द, धनत्तर, धनधान्यपूर्ण, धनवंत, धनवन्त, धनवान, धनाढ्य, धनी, पैसेदार, बहुधन, मालदार, मालामाल, रत्नधर, लक्ष्मीक, वैभवशाली, संपत्तिवान, संपन्न, समृद्ध, समृद्धशाली, समृद्धिशाली, सम्पन्न

Possessing material wealth.

Her father is extremely rich.
Many fond hopes are pinned on rich uncles.
rich

ആരുടെ കയ്യില്‍ ധനം ഉണ്ടോ അവന്, ധനം കൊണ്ടു സമ്പന്നന്‍ ആയവന്.; വളരെ ധനമുള്ള വ്യക്‌തിയുടെ സ്വഭാവം ഫല സമൃദ്ധമായ വൃക്ഷത്തിന്റെ മാതിരി ആവണം.


ഐശ്വര്യശാലി, ക്ഷേമം, ധന ധാന്യപൂര്ണ്ണമായ, സമൃദ്ധി, സമ്പല്‍ സമൃദ്ധിയുള്ള കാലം
२. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जो किसी भी क्षेत्र का प्रमुख हो।

उदाहरण : वह इस मंडल का प्रधान कार्यकर्ता है।

पर्यायवाची : अगुआ, अग्रगण्य, अग्रणी, इंद्र, धुरंधर, धुरन्धर, धोरी, प्रधान, प्रमुख, मुखर, मुखिया, मुख्य, वरिष्ठ, वरेण्य, शीर्ष, श्रेष्ठ, सदर

Ranking above all others.

Was first in her class.
The foremost figure among marine artists.
The top graduate.
first, foremost, world-class

ഏതെങ്കിലും സ്ഥലത്തെ പ്രധാനപ്പെട്ടതായത്.

അവന്‍ ഈ മണ്ഡലത്തിലെ പ്രധാനപ്പെട്ട പ്രവര്ത്തകനാണ്.
പ്രധാനപ്പെട്ട, പ്രധാനമായ, പ്രധാനമുള്ള, മുഖ്യമായ
मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।